روزنامه تهران امروز: چندي پيش در پي اعلام فهرست كالاهاي ممنوع وارداتي، نام محافظ بهداشتي (كاندوم) در ميان اقلام كالاهاي ممنوع، تعجب كارشناسان را برانگيخت.
اقدامي كه پيشبيني ميشود نه فقط دردي از افزايش ميزان ابتلا به ويروس اچآي وي در كشوررا دوا نميكند، بلكه آمار ابتلا به آن را نيز افزايش خواهد داد. مصرف مواد محرك صنعتي و افزايش آن در سالهاي گذشته نيز مزيد بر علت شده است تا آنجا كه مصطفي محمد نجار، وزير كشور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، كراك و شيشه را نخستين مواد مصرفي در ميان معتادان اعلام كرده است.
اين در حالي است كه به گفته آذرخش مكري، معاون مركز ملي مطالعات اعتياد: «آنچه پس از مصرف متعدد شيشه اتفاق ميافتد اعتياد جنسي است، به طوري كه افراد از نظر جنسي معتاد ميشوند و رفتارهاي مهارگسيخته جنسي انجام ميدهند.» به گفته مراجع رسمي كمتر از 24 هزار نفر ايراني با اين بيماري دست و پنجه نرم ميكنند.
اما به گفته دکتر مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت، «بر پایه فرمولهای سازمان بهداشت جهانی و با توجه به موارد شناسایی شده و رشد این بیماری، میتوان گفت بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار مورد ابتلا به ویروس ایدز در کشور ما رخ داده؛ یعنی اکنون بین ۸۰تا ۱۰۰ هزار فرد مبتلا به این ویروس و ناقل آن، بدون اینکه حتی خودشان بدانند، به این عفونت مبتلا هستند و میتوانند عامل انتقال آن به دیگران نيز باشند.» به نظر ميرسد نوك پيكان ايدز اين بار علاوه بر جوانان، كودكان ايراني را نيز نشانه رفته است .
رفتارهاي پرخطر جنسي در بين جوانان
پيشبينيها درست از آب درآمد! پژوهشگران بارها نسبت به رفتارهاي پرخطر جنسي در افراد زير 25 سال هشدار داده بودند اما همزمان با نزديك شدن موج سوم ايدز به گفته حسينعلي شهرياري، رئيس كميسيون بهداشت كاهش سن ابتلا به اين ويروس مرگ آفرين به 11 سال رسيده است. بر اساس اعلام مسئولان بهزيستي، قرار بود امسال طرحي براي سنجش رفتارهاي پرخطر كودكان كار و خيابان را به اجرا درآورند، اما به گفته مجيد رضازاده، دبير كميته ايدز اين سازمان اين امر به سال آينده موكول شده است. اين در حالي است كه دكتر مينو محرز، رئيس اداره تحقيقات كشور ايدز گفته است: 5درصد كودكان كار و خيابان به ويروس ايدز مبتلا شده اند!
تناقض در مبارزه با ايدز
پيش از اين و در موج دوم ايدز، مسئولان در ستاد مبارزه با مخدر از طرحهايي براي مقابله با موج دوم و پيشگيري از موج سوم سخن گفتند كه البته با مخالفت ساير وزارتخانهها روبه رو شد. يكي از اين طرحها نصب دستگاههاي خودپرداز سرنگ براي معتادان پرخطر در مناطق آسيب خيز بود که در سال 86 و با بهره گيري از تجربه موفق کشور سوئيس از سوي ستاد مبارزه با مواد مخدر پيشنهاد شد اما وزارت بهداشت با صدور اطلاعيهاي با آن مخالفت كرد چون به گفته آنها «عرضه اين قبيل لوازم در محيطهايي که امکان مداخلات آموزشي نباشد، به هيچ عنوان مورد تاييد وزارت بهداشت نيست.»
حسین طلا، نایب رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس دراين باره ميگويد: «ما در حوزه این معضل اجتماعی، دچار یک تناقض هستیم؛ از یکسو واقعیتی در حال رخ دادن است که جوانان ما را تهدید میکند و از سوی دیگر، حیا و عفت عمومی ایرانیان به ویژه بر مبنای نوع مذهب اسلامیشان، این موضوع را سبب شد که در نهایت در این زمینه ضعیف کار کردیم؛ بنابراین، از یک سو بايد نسل جوان را آگاه کنیم و از سوی دیگر، مراقبت باشیم که حیای آنها دچار آسیب نشود.»
او ادامه ميدهد: «رسانهها، اعم از تصویری و نوشتاری نقش مهمی در این ماجرا دارند اما پیش از آن، نیازمند یک کار کارشناسی دقیق و موشکافانه در این زمینه هستیم. ماجرای ایدز هم شبیه اعتیاد شده که نه میدانیم بیماری است و نه میدانیم جرم است و این نتیجه نبود کار کارشناسی است.» طلا با توجه به در دست نبودن آمار مستند از شمار مبتلایان به ایدز میگوید: «اطمینان نداشتن و شفافیت موجب میشود که آمارهای مرتبط با ایدز دقیق نباشد. البته شاید این موضوع برگرفته از طبع ایرانی هم باشد که همیشه پردهای در جلوی همه چیز قرار میدهد و نمیگذارد که خیلی همه چیز آشکار باشد.»
طرحهاي بر زمين مانده
اين همه ماجرا نيست. آموزش پيشگيري از مدارس به علت باورهاي نادرست وزارتخانه، همواره با دشواري روبه رو بوده است. حتي دكتر محرز رئيس اداره تحقيقات كشور ايدز و عضو كميته كشوري ايدز، آموزش و پرورش را «کمکارترین حوزه در ارائه آموزشهای پیشگیری از ایدز» دانسته است. به گفته محرز «این در شرایطی است که آموزش مهارتهای زندگی باید از سنین پایین آغاز شود، ولي آموزش و پرورش هیچ برنامهای برای آموزش مهارت زندگی ندارد.» به گفته او «جوانان با استفاده از مواد محرک که خیلی رایج شده است دچار مشکل ميشوند. من نگران این افزایش بسیار سریع انتقال ایدز از طریق تماس جنسی هستم که داریم به چشم خودمان ميبینیم.»
به اعتقاد محرز بايد پيشگيري از ايدز را وارد كتابهاي درسي دانشآموزان كرد. او ميگويد: «خیلی وقت پیش باید این کار انجام ميشد و البته به نوعی این موضوع در فوق برنامه دانشآموزان ورود پیدا کرد ولی بعدها متوقف شد. چون متاسفانه برنامهريزيها برای موضوعاتی مثل ایدز در آموزش و پرورش قائم به فرد است و اگر یک وزیر خوشش نیامد، این موضوع را کنار میگذارد و یک وزیر اگر نگرش مثبت به این موضوع داشته باشد، قبول ميكند و این مسئله است که یک مقداری به برنامههای ایدز آسیب ميزند.»
ايدز در سالهاي گذشته از آن «مگوهاي» اجتماعي بوده است كه برخي كارشناسان تلاش بسياري كردند از بيحيايي قلمداد كردن بخشي از موضوعات آموزشي در اين باره جلوگيري كنند اما مسئولان تاكنون در اين باره مقاومت كردهاند به علت همين هم كارشناسان معتقدند اگر زواياي مختلف ايدز براي نوجوانان و جوانان ايراني همچنان «مگو» باقي بماند اميد چنداني براي پيشگيري موثر از روند رو به رشد آن وجود ندارد.
آخرين آمار رسمي مبتلايان به ايدز در كشور
بر اساس آمار جمعآوری شده از دانشگاههای علوم پزشكی و خدمات بهداشتی، درمانی تا تاریخ اول فروردین ماه سال 91، مجموعا 24290نفر مبتلا به ایدز در كشور شناسایی شدهاند كه 90.8 درصد آنان را مردان و 9.2 درصد را زنان تشكیل میدهند.
بر اساس آمار وزارت بهداشت تاكنون 3455 نفر مبتلا به ایدز شناسایی شده و 4722 نفر از افراد مبتلا، فوت كردهاند. 4.46 درصد از مبتلایان به ایدز در زمان ابتلا در گروه سنی 34 - 25 سال قرار داشتهاند كه بالاترین نسبت در بین گروههای سنی را به خود اختصاص میدهند.
در مقایسه این آمار با مواردی كه ابتلای آنان در سال 1390 گزارش شده است، اعتیاد تزریقی 62.5 درصد، برقراری روابط جنسی 21.2 درصد و انتقال از مادر مبتلا به كودك 3.9 را تشكیل داده است. در 12.4 درصد از موارد شناسایی شده در سال گذشته راه انتقال نامشخص بوده و هیچ مورد جدید ابتلا از راه خون و فرآوردههای خونی گزارش نشده است.