نام لاتین : Urtica diotica L

نام انگلیسی : Larg Nettle – Common nettle – Greal Nettle

نام فارسی :  گزنه – گزنه دو پایه

نام عربی :  قریص

 شرح گیاه

گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه های راست به ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر و حتی بیشتر که غالباً در اماکن مخروبه، باغها و نقاط مرطوب خارج شهر، نواحی سایه دارو جاهائی که چهار پایان در آنجا به سر می برند به حالت خودرو می روید. از ریشه های خزنده آن پا جوش هائی در کلیه جهات خارج می شود که خود باعث آن می گردد که گیاه بصورت پایه های متعدد در آمده محل رویش خود را بکلی فرا می گیرد گزنه، ساقه چهار گوش پوشیده از تار و برگهای بیضوی و نوک تیز دندانه دار و منتهی به دو استیپول دارد. گلهای آن به رنگ سبز روشن و واقع بر روی 2 پایه جدا گانه است. از مشخصات پایه ماده آن این است که گل آذین خوشه آن پس از آنکه گلها، آمیزش یافت و تشکیل میوه آغاز گردید. از حالت ایستاده به وضع خمیده در می آید. گزنه اعضای پوشیده از تارهای مخروطی شکل و گزنده دارد و چون پس از لمس کردن محتویات سوز آور غده زیر آن در پوست بدن وارد می گردد ایجاد سوزش و ناراحتی می کند حالات غیر طبیعی متعددی نیز غالباَ در گزنه بوجود می ید که خود ظاهری متفاوت به گیاه می دهد مانند آنکه در بین پایه های گزنه نمونه هائی با دو نوع گل نر و ماده بر روی یک پایه و با انواعی با برگهای فراهم دیده می شود در شمال کشور از برگهای آن برای تغذیه استفاده می کنند.

پرورش گیاه

پرورش گزنه از طریق کاشتن دانه در طول شیارهائی در آغار بهار انجام می گیرد و یا آنکه از طریق کاشتن قطعات سوش دار اقدام به این کار می شود در حالت اخیر قطعات مذکور را در امتداد خطوطی به فواصل 40 سانتی متر از یکدیگر به نحوی می کارند که هر پایه گیاه از دیگری معادل 15 تا 20 سانتی متر فاصله داشته باشد.

شرایط زمین و مراقبت

زمین زراعتی باید سبک و دارای رطوبت کافی باشد. وجین کاری، خارج کردن علفهای هرز از مزرعه و انجام عملیات اصلاحی ضروری است.

برداشت

پس از رشد کامل گیاه ، ساقه هوائی آنها را درو می کنند و بلافاصله به کارخانه جهت مصارف تهیه کلروفیل و غیره حمل می نمایند در هر سال نیز می‌توان دو بار اقدام به جمع آوری ساقه گیاه نمود، برگهای جوان گزنه به مصارف تغذیه مشابه اسفناج می رسد. (در رامسر و بعضی از شهرهای شمال کشور) گل آذین آن نیز که بعد از ظاهر شدن گل ولی قبل از رسیدن میوه چیده می شود، و به صورت له شده و مخلوط با تخم مرغ آب پز جهت تغذیه جوجه پرندگان در پرورش طیور مورد استفاده قرار می گیرد.

استخراج کلروفیل